Wakacyjnym szachistom!

Juliusz Cezar, Szekspir

Juliusz Cezar — sztuka została opublikowana w roku 1623 roku, w pierwszym, pośmiertnie wydanym zbiorze dzieł Shakespeare’a (tzw. pierwsze folio). Informacje o jej wystawianiu datują się na rok  1599.

Gaius Iulius Caesar (100-44 p.n.e.) — rzymski dowódca wojskowy, polityk i dyktator, zapewnił sobie także miejsce w historii literatury opisami prowadzonych przez siebie wojen (De bello Gallico i De bello civile). Władzę nad Rzymem przejął po zawiązaniu I triumwiratu z Gnejuszem Pompejuszem i Markiem Licyniuszem Krassusem, oraz późniejszej wojnie domowej, w której pokonał Pompejusza. Został obwołany dyktatorem w toku 49 p.n.e.

Akt 1. Rzym

• Nie mieszam się do cudzych interesów.
• Jestem chirurgiem starych chodaków.
• Cech — zrzeszenie rzemieślników, nadające prawa do wykonywania zawodu i organizujące funkcjonowanie danej branży.
• Partacz — rzemieślnik niezrzeszony w cechu.
• Błagajcie Boga, by w swym miłosierdziu, raczył od was plagi te odwrócić.
• Obchodzą w Rzymie święto Luperkaliów 14-15 lutego.
• Gdy Cezar mówi „zrób to”, rzecz zrobiona.
• Strzeż się Id marcowych. [Idy marcowe stanowiły święto na cześć boga wojny, Marsa.]
• Nie bawią mnie święta; [Brutus]
• Jeśli publiczne dobro masz na celu, postaw śmierć z jednej, honor z drugiej strony,
• Nie gwiazd naszych wina s.10.
• Utraciłeś, Rzymie, szlachetnych ludzi.
• Eneasz — główny bohater Eneidy Wergiliusza; syn króla Anchizesa i bogini Wenus, uciekł z Troi i po długiej wędrówce doprowadził swoją drużynę do Lacjum; jego potomkowie założyli Rzym.
• Bolesnej treści, jakie nam czasy zdają się nakładać.
• Lubię ludzi z dobrym snem nocnym.
• Miał jednak bystrość, gdy chodzi o czyn szlachetny w szkole.
• Szorstkość moja jest tylko zaprawą dowcipu, robi smaczniejszym każde moje pieśni słowo.
• Szlachetna dusza tylko w szlachetnych dusz przebywa kole.
• Ludzie rzeczy tak, jak chcą, sobie tłumaczą, szczególnie gdy treści nie mogą przeniknąć.
• Gdy ciężki twój umysł; nie masz iskry życia.
• Bóg litosny słabym daje siłę.
• Wieże kamienne, zatęchłe więzienia, spiżowe mury, żelazne kajdany potęgi ducha wstrzymać nie zdołają.
• Duch ma zawsze siłę do swobody wrócić.
• Kto nagle wielki ogień chce zapalić, podsuwa iskrę pod snop wielkiej słomy: ach, jakie plewy, jakie z Rzymian śmiecie, kiedy płomieniem swym oświecać muszą tak nędzne, podłe jak Cezar stworzenie!
• Lecz miecz pieśni mam w swej dłoni, szydzę z niebezpieczeństw.
• Każdy niewolnik ma siłę swojej niewoli potargać łańcuchy. [Seneka]
• Za krzywdy nasze pomsty szukać.
• Pretor to wyższy rzymski urzędnik, sprawujący władzę sądową i zastępujący konsula pod jego nieobecność.
• O, Brutus silnie ludu sercem włada!
• Mogę rozpoznać po gwiazd obrocie, jak daleko jest rano?
• Nie mam powodów żadnej nienawiści.
• Niech namiętność nad rozum nie wyrasta.
• Wiem z doświadczenia, że młodej ambicji pokorna skromność za drabinę służy.
• Jesteś słaby, gdy dusza jest twoja cierpienia siedliskiem.
• Czyż to warunkiem ślubów naszych było, że prawa nie mam do twoich tajemnic.
• Gdy żebrak kona, nie świecą komety, lecz na śmierć książąt i niebo się pali.
• Trwożliwy stokroć umiera przed śmiercią; mężny raz tylko czuje śmierci gorycz.
• Miłość wzgardziła roztropności radą.
• Boli mnie serce, że cnota na ziemi zębów zazdrości nie może uniknąć.
• Co stopi serca głupców pospolitych?
• Tylko sprawcy czynu niech odpowiedzą za czyn.
• Psy wojny puszczając ze smyczy.
• Więcej kochałem Rzym nad Cezara. [Brutus]
• Bo na dowcipie zbywa mi i słowach, I na płynności, na wdzięku i geście, bym mógł poruszyć krew w słuchacza żyłach.
• Zło rozbudzone, leci drogą, jaką samo zechce.
• Głupi, kto ma żonę?
• Ja jestem poeta!
• Największą człowieka zdolnością lepszym od siebie służyć do posyłek.
• List proskrypcyjny, zawierający nazwiska osób skazanych na wyjęcie spod prawa, w konsekwencji czego każdy mógł taką osobę bezkarnie zabić; zginął w ten sposób m. in. Cyceron.
• I szczypał oset na publicznej drodze.
• Niejeden, z uśmiechem na twarzy, tysiąc złych myśli w sercu dla nas chowa.

Obóz wojskowy w SARDES

• Szczerym uczuciom nie trzeba fortelu.
• Bo kiedy miłość blednieje i słabnie, zwykle się słania zbytkiem ceremonii.
• Powagą formy owijają niesłuszność!
• W czasach, jak nasze, niedobrze jest, bracie, surowo karcić drobne przekroczenia.
• Wolę psem zostać i na księżyc szczekać, niż nieuczciwym pozostać.
• Zbyt jesteś mały, aby mnie przestraszyć.
• Dla mnie twe groźby nie mają postrachu.
• W uczciwość jestem uzbrojony.
• Wolę z serca mego bić monetę.
• Liczman – coś bezwartościowego,
• Przyjaźń przyjaciół wady każe znosić.
• Gniew w jego sercu jak w krzemieniu ogień.
• Przebaczam żarty, byle były w porę.
• Jest prąd we wszystkich ludzkich sprawach bystry, chwycony w porę wiedzie do zwycięstwa.
• Kontrybucja — opłata wnoszona przez pokonanego na rzecz zwycięzcy.
• Wśród długich rozmów noc zapada ciemna, natura musi ulec konieczności.
• Powinność powinna przechodzić w możność.
• Wiem, że krwi młodej trzeba wypoczynku.
• Nad zły cios jednak lepsze dobre słowo.
• Twe słowa pszczoły hyblejskie okradły, miód im zabrały…zostawiły żądła.
• Dlatego [w szachach] należy mądrze grozić, zanim ukłujesz.
• Trzydzieści trzy rany Cezara.
• Traf wszystkim rządzi.
• Jakby na grzędzie, usiadły dwa orły, I z rąk żołnierzy naszych pastwę jadły, towarzyszyły nam aż do Filippi, ale dziś rano oba odleciały, a na ich miejsce kruki i wrony…
• Duch mój świeży i zawsze gotowy z niebezpieczeństwem bez trwogi się mierzyć.
• Niepewne wszystkie ludzkie sprawy, przygotowanym na wszystko być trzeba.
• Epikur ( 341 p.n.e.– 271 p.n.e.) — filozof grecki; uznawał, że człowiek winien się kierować przede wszystkim przyjemnością; podkreślał też, że niczego nie należy przyjmować na wiarę, pierwszeństwo przyznając obserwacji i logicznemu rozumowaniu na jej podstawie.
• Według rzymskiego zwyczaju podczas triumfu, za wozem wiozącym zwycięskiego wodza, szedł wódz armii pokonanej.
• To tylko klęska klęską okupiona.
• Brutus zawsze pozostanie Brutusem.
• Brutus zginie tylko od Brutusa.
• Boleść przepełnia szlachetne naczynie.
• Wszystkie żywioły tak się w nim skleiły.
• W nagrodę męstwa, dielmy owoce naszego zwycięstwa.

POSŁOWIE – JÓZEF IGNACY KRASZEWSKI

• Uganiania się za oryginalnością.
• Poczucie prawdy i skromności charakteryzuje tylko poetę.
• Plutarch niezaprzeczenie cenniejszym był materiałem, i nieforemne a blade włoskie nowele.
• Szekspir był nade wszystko sumiennym, szanował piękno i prawdę, gdziekolwiek natrafił na nie.
• Harmonia całości, żadnym tonem fałszywym nie zamącona, różni się od większej części dramatów Szekspira.
• Kobiety występują tylko epizodycznie, nie samoistnie, dopełniająco, tak aby przez nie bohater główny tłumaczył się i w nich odzwierciadlał.
• Juliusz Cezar właściwiej winien by się nazywać Brutusem.
• Plutarch (50 n.e.–ok. 125 n.e.) — grecki filozof i historyk, specjalizujący się w spisywaniu żywotów sławnych ludzi.
• Koriolan — tragedia Shakespeare’a z roku 1607.
• Hamlet jest marzycielem, człowiekiem słowa; Brutus mężem przekonań i czynu.
• Brutus: nie wierzy w zwycięstwo idei, dla której się poświęca, ale ona czyni go większym.
• Prawości, która ufa i przebiegłości, która korzysta.
• Idee wielkich ludzi kruszą się i rozbijają o przebiegłość maluczkich.
• W świecie rzeczywistości zręczność więcej waży niż cnota, przebiegłość chytra niż prawość, i że prosta droga nie zawsze do mety prowadzi.
• Brutus wielogłowemu tłumowi umiał wmówić, iż Cezar był chciwym władzy.